Teknolojisi itibariyle dünyadaki en gelişmiş doğalgaz çevrim santralleri arasında yeralan Bursa Ovaakça Doğalgaz Çevrim Santrali, enerji fazlası nedeniyle 1 buçuk yıldır atıl bekliyor. Ürettiği elektrik enerjisi bakımından Karakaya Hidroelektrik santrali’nden daha büyük kapasiteye sahip olan Ovaakça Kombine Doğalgaz Çevrim Santrali’nin, Türkiye’nin enerji fazlasının kapanacağı 2008 yılına kadar çalışması ise zor görünüyor. 25 yıl ömür biçilen çevrim santralinin çalıştırılmama gerekçesi, Türkiye’de elektrik üretiminde önceliğin özel sektöre verilmiş olması. Devlet; alım garantili anlaşmalar nedeniyle Türkiye’nin ihtiyacı olan elektrik ihtiyacının yüzde 65’ini özel sektörden karşılarken, kalan yüzde 35’lik kısım da da önceliği, ucuz olması nedeniyle hidroelektirik ve kömür santrallerine veriyor. TÜRKİYE ELEKTRİKDE ÖZEL SEKTÖRE BAĞIMLI Bursa Ovaakça Doğalgaz Kombine Çevrim Santrali’nin 1 buçuk yıldır bilinçli olarak çalıştırılmadığını doğrulayan Türkiye Elektrik Üretim Anonim Şirketi (TEÜAŞ) Genel Müdürü Önder Piyade, Türkiye’de elektrik üretiminde önceliğin sözleşmeler gereği özel sektöre tanındığını belirterek,”Türkiye’de şu anda enerji fazlalığı mevcut. 2008 yılına kadar da bu fazlalığın kapatılması mümkün görünmüyor. Türkiye daha önce yapılan sözleşmeler gereği, elektrik enerjisi ihtiyacının yüzde 65 gibi önemli bölümünü özel sektörden karşılıyor. Kalan kısımda da, doğalgaza göre daha ucuza elektrik üretilen hidroelektirik ve kömür santrallerini tercih ediyoruz. Ovaakça Doğalgaz Kombine Çevrim Santrali’ni her türlü gelişmeye hazır bir şekilde bekletiyoruz. Zaman zaman ihtiyaç olduğunda, devreye sokuyoruz. Dünyanın her yerinde elektrik üretim stratejisi böyledir” diye konuştu. BTSO’DAN TEPKİ Bursa Ticaret ve Sanayi Odası (BTSO) Yönetim Kurulu Başkan Vekili Mahmut Yılmaz, bir dönem özel sektörle yapılan alım garantili anlaşmaların, yapıldığı dönemdeki şartlar dikkate alınarak değerlendirilmesi gerektiğini belirterek,”Ancak devlet enerji sektöründe çok iyi planlama yapamıyor. Türkiye’de kişi başına elektrik tüketimi 2 bin kw/h, Enerji ve Tabi Kaynaklar Bakanlığı’nın belirleyeceği politikalarla bu 5 bin kw/h çıkarılmalı. Devlet, enerjide sadece fiyat tarifesi belirlemekten vazgeçmeli. Katrilyona maledilen santral madem çalıştırılmıyor, o zaman özelleştirilsin. Özel sektör santralini nasıl rantabl çalıştıracağını bilir. Böylece bu değer, ekonomiye de kazandırılmış olur. Dünyanın birçok ülkesinde doğalgazdan elektrik üretiliyor. Doğalgaz fiyatları ayarlandığında durum tamamen tersine döner” dedi. Elektrik Mühendisleri Odası Bursa Şube Başkanı Emir Birgün ise, geçmiş hükümetlerin ‘karanlık’ tehditleriyle yanlış yatırımlar yaptığını, devletin garantili alım anlaşmalarınında kişisel çıkarlar doğrultusunda yapıldığını öne sürdü. Birgün; “Geçmişte çok büyük yanlışlar yapıldı. Öz kaynaklarımız yeterince kullanılmıyor. Özel sektöre, yüksek bedellerle doğalgaz santralları yaptırıldı. Enerji fazlalığından dolayı Bursa Ovaakça Çevrim santrali çalıştırılmıyor, daha yüksek bedellerle özel sektörden elektrik alınıyor. Bu anlaşmaları ve yatırımları yapanlara hesap sorulmalıdır. Bazı bakanlar bu nedenle yüce divanda yargılanıyor; inşallah gerekli cezalara çarptırılırlar. Milyon dolarlarımız rantiyecilerin cebine gitmiştir. Gerekirse anlaşmalar feshedilmelidir” şeklinde konuştu. Bursa’daki enbüyük devlet yatırımı olan toplam 604 milyon dolara malolan bin 432 MW gücündeki santral, birbuçuk yıldır ihtiyaç duyulduğunda ve diğer santrallerin bakıma alındığı zamanlarda kapasitesinin çok altında çalıştırılıyordu. Türkiye’de devlet, Yap İşlet Devret (YİD) anlaşmalı santrallerde elektriğin yüzde 100’ünü, Yap İşlet (Yİ) anlaşmalı santrallerde yüzde 80’inini belirlenen fiyattan 20 yıl süreyle satınalmak zorunda. YİD sözleşmeli santraller arasında ABD’li Enron’a ait Enron Enerji, Çolakoğlu’na ait yabancı ortaklı Ova Enerji, Çapan grubuna ait Doğa Enerji santrallari var. Yİ sözleşmeli santrallar arasında ise ENKA ve Bayındır gruplarına ait yabancı ortaklı santraller de bulunuyor. Devlet ve özel sektörde üretilen elektriği satın alan ve dağıtım için TEDAŞ’a veren Ticaret ve Taahhüt A.Ş. (TETAŞ), tüketilen elektriğin yüzde 42’sini devlete ait satrallardan yüzde 33’ünü özel sektörden sağlıyor. Özel sektörde Yap–İşlet–Devret ve Yap İşlet olarak 7 bin MW üretim kapasitesi bulunuyor. Alım garantili anlaşmalar nedeniyle devlet öncelikle buradan gelen elektriği almak zorunda. Devlete ait doğalgaz santralında 3.5 cente maledilen elektriğin özel sektörde fiyatı 9 ile 13 cent arasında değişiyor. Toplam 150 personelin çalıştığı santral, 1998 yılında Japon Mitsubishi ve Enka konsorsiyomu tarafından kurulmuş ve bugüne kadar 9 milyon MW (mega volt) elektrik üretmiş. Keban Barajı saatte bin 328 MW, Karakaya bin 800, Atatürk 2 bin 405 MW elektirik üretirken 652 dönümlük arazi üzerine kurulu ve uzun süredir çalıştırılmayan santral saatte bin 432 MW elektrik üretebiliyor.
